Asset Publisher Asset Publisher

Hodowla lasu

Zajmuje się zachowaniem lasów istniejących i tworzeniem nowych, z uwzględnieniem panujących warunków przyrodniczych i zachodzących procesów naturalnych. Obejmuje zbiór i przechowywanie nasion drzew i krzewów leśnych, produkcję sadzonek na szkółkach, zakładanie, pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów. W hodowli lasu wykorzystuje się wiedzę z zakresu meteorologii i klimatologii, gleboznawstwa, siedliskoznawstwa, botaniki oraz fizjologii roślin.

Hodowla lasu rozpoczyna się od pozyskania nasion gatunków drzew i krzewów, które mają tworzyć przyszłe drzewostany. Nasiona pozyskuje się z wyselekcjonowanych drzew i drzewostanów lub tworzonych specjalnie na ten cel obiektów. Zgodnie z opracowywanymi programami zachowania leśnych zasobów genowych i obowiązującymi ustawami i rozporządzeniami najlepsze jakościowo drzewa nazywane są drzewami matecznymi, a drzewostany gospodarczymi lub wyłączonymi drzewostanami nasiennymi (WDN). Dla zachowania najlepszych osobników i populacji zakładane są z plantacje nasienne (klonowe, ze szczepów) i plantacyjne uprawy nasienne (rodowe, z nasion). Dodatkowo z nasion pozyskanych z WDN zakładane są bloki upraw pochodnych, a szczególnie cenne drzewa i drzewostany (np. ze względu na wiek)  uznawane są za zachowawcze.

Kolejnym krokiem jest wyhodowanie sadzonek. Odbywa się to na szkółkach leśnych. Sadzonki produkuje się na powierzchni otwartej lub w tunelach, z odkrytym systemem korzeniowym w produkcji polowej lub z zakrytym w produkcji kontenerowej. Na terenie wrocławskiej dyrekcji sadzonki do odnowień i zalesień produkują 23 szkółki leśne w tym 2 specjalistyczne - kontenerowe. Szkółki kontenerowe znajdują się w Nadleśnictwie Śnieżka (Jest to pierwsza szkółka tego typu w Polsce otwarta w 1992 roku) oraz najnowsza w Nadleśnictwie Legnica.

Szkółki leśne zajmują powierzchnie niemal 182 ha i produkują rocznie ponad 36 mln szt. sadzonek drzew i krzewów leśnych, w tym 13,3 mln szt. sadzonek gatunków iglastych oraz 22,8 mln szt. sadzonek gatunków liściastych.

Dla przykładu w minionym roku wyprodukowano najwięcej sadzonek buka zwyczajnego (10 mln szt.), dębu szypułkowego (8 mln szt.), sosny zwyczajnej (7 mln szt.) i świerka pospolitego (3 mln szt.). 

Nasze szkółki produkują sadzonki drzew i krzewów leśnych nie tylko na potrzeby Lasów Państwowych, ale również dla prywatnych odbiorców. Informacje na temat aktualnej oferty sprzedaży można uzyskać w każdym z 23 nadleśnictw posiadających szkółki leśne (tj. Bardo Śląskie, Bolesławiec, Chocianów, Głogów, Jugów, Kamienna Góra, Lądek Zdrój, Legnica, Lwówek Śląski, Międzylesie, Miękinia, Milicz, Oborniki Śląskie, Oleśnica Śląska, Oława, Śnieżka, Świdnica, Świeradów, Węgliniec, Wołów, Zdroje, Złotoryja, Żmigród) lub sprawdzić dostępne nadwyżki na stronie: https://sadzonki.wroclaw.lasy.gov.pl/

Produkcja sadzonek w zależności od gatunku i rodzaju produkcji trwa od jednego roku (dla np. sosny (So) do czterech lat (dla np. jodły (Jd). Do produkcji sadzonek potrzebujemy nasion, które zbieramy na naszych plantacjach nasiennych oraz w wybranych drzewostanach nasiennych. Problemem jest naturalny niejednorodny cykl owocowania poszczególnych gatunków, dlatego nie zawsze posiadamy zapas nasion wszystkich rodzimych drzew i krzewów. Gatunki takie jak sosna (So), świerk (Św) czy brzoza (Brz) obficie rodzą nasiona niemal co roku, natomiast dąb (Db) czy buk (Bk) tylko co 4 – 8 lat. W związku z powyższym w przypadku zapotrzebowania na większą ilość sadzonek, np. do zalesień należy z wyprzedzeniem podpisać z nadleśnictwem umowę na produkcję określonej ilości sadzonek.

Corocznie na terenie wrocławskiej dyrekcji sadzimy ponad 20 milionów drzew i krzewów leśnych, a powierzchnia objęta sadzeniem przekracza 3 300 ha. Dodatkowo od wielu lat wykorzystujemy naturalne odnawianie się lasu, co w obliczu postępujących zmian klimatycznych jest priorytetem w naszej dyrekcji. W minionym roku uznano za odnowioną naturalnie powierzchnię leśną wynoszącą ponad 1 700 ha, co stanowi 30 % całości odnowień i zalesień. Wielkość odnowień naturalnych z roku na rok zwiększa się.

Odnowienia naturalne w nadleśnictwach w ha (2021):

W ramach prowadzonych odnowień szczególną uwagę zwracamy na gatunki rzadkie. Dzięki realizowanemu od 1996 roku programowi restytucji jodły pospolitej w Sudetach powierzchnia lasów zajmowana przez ten gatunek zwiększyła się o ponad 3 600 ha (powierzchni zredukowanej).

Wyprodukowane sadzonki służą do zakładania upraw. Uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym. W najmłodszych drzewostanach zabiegi te nazywamy czyszczeniami, w starszych mających zwykle ponad 20 lat – trzebieżami.

Celem tych zabiegów jest utrzymanie stabilności ekosystemu leśnego, poprawa zdrowotności drzewostanów, promowanie drzew o pożądanej jakości, wzmożenie przyrostu najlepszych drzew oraz tworzenie warunków dla rozwoju dolnych warstw drzewostanu. W roku 2021 czyszczeniami objęto 9.127 ha, a trzebieżami wczesnymi 6.147 ha drzewostanów.